NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
32 - (1455) حدثنا
هناد بن
السري. حدثنا
أبو الأحوص عن
أشعث بن أبي
الشعثاء، عن
أبيه، عن
مسروق. قال:
قالت عائشة:
دخل
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم وعندي
رجل قاعد.
فاشتد ذلك
عليه. ورأيت
الغضب في
وجهه. قالت
فقلت: يا رسول
الله! إنه أخي
من الرضاعة.
قالت فقال
"انظرن
إخوتكن من
الرضاعة.
فإنما الرضاعة
من المجاعة".
[ش
(فاشتد ذلك
عليه) أي شق
عليه قعود
الرجل عندها.
(انظرن
إخوتكن) أي
تأملن وتفكرن
ما وقع من ذلك.
هل هو رضاع
صحيح بشرطه،
من وقوعه في
زمن الرضاعة.
فإنما
الرضاعة من
المجاعة.
والمجاعة مفعلة،
من الجوع.
يعني أن
الرضاعة التي
تثبت بها
الحرمة. وتحل
بها الخلوة هي
حيث يكون
الرضيع طفلا
يسد اللبن
جوعته].
{32}
Bize Hennâd b. Seriy
rivayet etti. (Dediki): Bize Ebu'I-Ahvas, Eş'as b. Ebi'ş-Şa'sâ'dan, o da
babasından, o da Mesruk'dan naklen rivayet etti. (Demişki): Âişe şunu söyledi :
— Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) yanıma girdi. Yanımda bir adam oturuyordu. Bu onun gücüne
gitti. Ben gadab eserini yüzünde görerek : Yâ Resulâllah! Bu zât benim süt
kardeşimdir; dedim. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Süt kardeşlerinizi iyi
düşünün! Zîra süt hükmü ancak açlıktan dolayı sabit olur.» buyurdular.
(1455) وحدثناه
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قال:
حدثنا محمد بن
جعفر. ح
وحدثنا
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. قالا
جميعا: حدثنا
شعبة. ح
وحدثنا أبو بكر
بن أبي شيبة.
حدثنا وكيع. ح
وحدثني زهير
بن حرب. حدثنا
عبدالرحمن بن
مهدي. جميعا
عن سفيان. ح
وحدثنا عبد بن
حميد. حدثنا
حسين الجعفي
عن زائدة.
كلهم عن أشعث
بن أبي الشعثاء.
بإسناد أبي
الأحوص. كمعنى
حديثه. غير
أنهم قالوا
"من المجاعة ".
{…}
Bize bu hadîsi Muhammed
b. el-Müsennâ ile İbni Beşşâr da rivayet ettiler. (Dedilerki): Bize Muhammed b.
Ca'fer rivayet etti. H.
Bize Ubeydullah b. Muâz da
rivayet etti. İki râvi hep birden; Bize Şu'be rivayet etti, dediler. H.
Bize Ebu Bekr b. Ebî
Şeybe dahî rivayet etti. (Dediki): Bize Vekî' rivayet etti. H.
Bana Züheyr b. Harb da
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdurrahmân b. Mehdî rivayet etti. Bunlar toptan
Süfyân'dan rivayette bulunmuşlardır. H.
Bize Abd b. Humeyd dahî
rivayet etti. (Dediki): Bize Hüseyn el-Cu'fi, Zâide'den rivayet etti. Bunların
hepsi Ebu'l-Ahvas'ın isnadı ile onun hadîsi mânâsında rivayette bulunmuşlardır.
Yalnız bunlar (radâa yerine) mecâattan» demişlerdir.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî
«Nikâh» ve «Şehâdât» bahislerinde, Ebu Dâvud, Nesâî ve İbni Mâce «Nikâh»da
muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in :
«Süt kardeşlerinizi iyi
düşünün!» buyurması o şahsın büyük yaşta emmiş olması endîşesindendir.
Mecâa: Açlık demektir.
Ancak burada ondan murad küçük çocuğun açlığıdır. Yoksa bir kadından süt emen
büyük küçük herkes onun süt çocuğu olacak değildir. Maksad: Küçük çocuğun
açlığını gideren süt'ü emmesidir. Zâten büluğ'a eren bir kimseyi anne süt'ü
doyurmaz. Onun ekmek ve yemekle beslenmesi îcâbeder.
Burada şöyle bir suâl
hatıra gelebilir. Bu hadîsi Hz. Âişe rivayet etmiş; halbuki kendisi ona
muhalefette bulunmuştur. Hanefiyye ulemâsına göre râvinin kendi rivayet ettiği
bir hadîse muhalif ameli, rivayet ettiği hadîsin mensuh olduğuna delâlet eder.
Binâenaleyh babımız hadîsi mensuh sayılmaz mı?
Cevâb: Evet, râvinin
kendi rivayet ettiği bir hadise muhalif amelinden başka hiç bir hâli
bilinmiyorsa o hadîsin neshedildiğine hükmolunur ve râvi bunun neshedildiğini
öğrenmiştir.» denilir. Şayet hususî bir meselede râvi kendi hadîsine muhalif
hareket ederse, bunun bizce ma'lum olan hususî bir delile istinaden yapmış olur
ki, bu takdirde rivayet ettiği hadîs mensuh değil, müetehidin o hadîsle
istidlalde hatası zahir olmuş demektir. Ama bir meselede bu söylediğimizin
hilafını görürsek bizzarure o râvinin re'ymi değil, rivayet ettiği hadîsi
nazar-ı i'tibâra almamız îcâbeder. Babımız hadîsi de bu kabildendir.
Hadîs-i şerîf hüküm
i'tibâriyle radâ'nın azının da hüküm isbâtına kâfi geldiğini bildiren
rivayetler gibidir.